Over het Oer-IJ

De afbeelding uit 1300 laat het gebied van de Busch en Dam zien als onderdeel van wat wij dus later de oer-ij zijn gaan noemen. Het wijkermeer liep door naar waterrijke gebieden die in latere eeuwen allemaal ingepolderd werden.

1300

Ver voor onze jaartelling was de monding van  onze grote rivieren op een andere plek gelokaliseerd dan waaraan we nu gewend zijn. De huidige situatie …. de Rijn splitst zich, vlak nadat deze Nederland bij Nijmegen binnenstroomt, in de Waal, de Nederrijn en de IJssel. De IJssel mondt uit in het IJsselmeer. De Maas komt vanuit het zuiden en samen met de Rijn takken vormen ze met elkaar een groot deltagebied en even voorbij Rotterdam stroomt deze de Noordzee in.
Deze situatie was vroeger heel anders. Het IJsselmeer bestond eenvoudig niet. Bij het huidige Katwijk en meer naar het noorden toe bij Velsen maar ook bij Egmond en Bergen waren grote riviertakken die daar het Noordzeebekken opzochten. Na verloop van tijd verzandden de mondingen. Er ontstond een gesloten duinenrij  die alleen bij Petten open bleef. Het gebied bleef achter, er groeide hoogveen, op de binnenduinen grote zware loofbossen en het land werd doorkruist met kreken, oude rivierbeddingen en talrijke veenriviertjes zoals de Zaan, het Spaarne, de Liede, de Amstel. Dit gebied van Noord Holland, bij Velsen, Castricum, Egmond en Bergen staat tegenwoordig bekend als het ‘Oer-IJ’ gebied.  Zonder twijfel maakte het gebied bij Busch en Dam daar onderdeel van. Met het doorgraven van de duinen bij Velsen, de vorming van de IJ polders, het ontstaan van het Noordzeekanaalgebied, verloor het gebied een groot deel van zijn herkenbaarheid als Oer-IJ.

De laatste jaren staat de oer-IJ in het middelpunt van de belangstelling. Er is op internet ontzettend veel geschreven over de historische ontwikkelingen. Geologische monumenten worden gesticht. Een ‘zondagmiddag’ googlen levert veel informatie op. Hieronder een link naar een Deltares animatie over deze ontwikkelingen. Daaronder een link naar een site over het Oer-IJ met veel interessante kaarten, ook over het gebied van ‘De Busch’.

Animatie ontwikkeling Oer-IJ (van 2500 v. Chr. tot 1000 na Chr.)

Het Oer-IJ gebied in kaarten